มนุษย์หรือเปล่า?

เวลามีคนมาด่าเราว่า "สัตว์" เรามักจะรู้สึกโกรธอย่างมากจนนอยากจะเอาคืนเขาให้สาสมเท่าที่จะทำได้...โดยที่ไม่เคยคิดที่จะย้อนกลับเข้ามาสำรวจดูตนเองเลยว่าเรานั้นเป็นมนุษย์แล้วหรือยัง?

คำว่ามนุษย์นั้นมาจากคำ ๒ คำ คือ มานะ แปลว่า ใจ อุษย แปลว่า สูง มนะ + อุษย์ = มนุษย์ / มนุษย์ จึงแปลว่า ผู้มีใจสูง

ผู้มีใจสูง หรือ มนุษย์นั้น หมายถึง สูงจากกเลสเครื่องล่อใจทั้งหลายเป็นผู้มีปกติไม่ฆ่าทำร้ายหรือใช้ผู้อื่นฆ่าทำร้ายสัตว์ ไม่หยิบฉวยหรือฉ้อโกงของของผู้อื่น ไม่ประพฤติผิดในกามหรือแย่งชิงของรักของคนอื่น ไม่กล่าววาจาที่ไม่เป็นความจริง เพ้อเจอ ส่อเสียด หยาบคายหรือนินทา สุดท้ายเป็นผู้มีปกติไม่ดื่มสุราเครื่องดองของเมาและยาเสพติดทุกชนิดอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท

หากว่าไม่ได้มีใจสูงด้วยมีปกติไม่ผิดศีล ๕ แล้ว ก็ยังไม่ใช่มนุษย์ เป็นได้แต่เพียงสัตว์ชนิดหนึ่งที่เสมอกับเดรัจฉานที่เรียกว่า "คน"

(ติกฺขปัญฺโญ)